Astygmatyzm (inaczej niezborność) to jedna z wad wzroku – nie jest chorobą, a zaburzeniem widzenia. Objawia się przede wszystkim słabszą ostrością wzroku z daleka lub bliska, a często także niekomfortowym rozmazaniem obrazu. Koryguje się ją odpowiednimi okularami lub soczewkami cylindrycznymi. Często można też wykonać zabieg laserowy lub wszczepić tzw. toryczne soczewki fakijne. Jak wygląda diagnostyka i leczenie astygmatyzmu? Sprawdź!
Astygmatyzm – co to jest i na czym polega?
Już wiesz, że astygmatyzm nie jest chorobą, tylko wadą refrakcji. Wiąże się z niepoprawną budową rogówki lub soczewki oka – nie przypomina kuli, a piłkę do rugby, zatem jest niesymetryczna. Najczęściej takie zaburzenie jest wrodzone, uwarunkowane genetycznie, rzadziej może być powikłaniem urazu czy choroby (np. ucisk związany z guzem).
Jak często występuje niezborność? Okazuje się, że to powszechna wada: ok. 66% dorosłych pacjentów ma astygmatyzm ≥ 0,25% dioptrii, ponad 50% ≥ 0,5 dioptrii, natomiast 20% – ≥ 1 dioptrii1. Ta wada wzroku często współwystępuje z innymi: nadwzrocznością i krótkowzrocznością.
Na czym polega astygmatyzm? Niesymetryczna powierzchnia gałki ocznej powoduje, że wpadające do oka światło zaczyna się rozpraszać. Obraz astygmatyka zwykle jest więc nieostry i zamglony. Niewielka wada (≥ 0,25% dioptrii) może jednak nie powodować żadnych problemów z widzeniem1.
Jak widzi osoba z astygmatyzmem? Objawy tej wady refrakcji
Osoby z astygmatyzmem skarżą się na nieostre widzenie. Obraz, który widzą, może być zamglony, rozmazany i wykrzywiony. Największy dyskomfort często pojawia się podczas patrzenia wieczorem na światła – np. samochodowe. Zaczynają się rozmazywać i astygmatyk zamiast punktów widzi linie, które utrudniają m.in. patrzenie na ulicę.
Oprócz problemów z widzeniem mogą pojawić się też inne objawy astygmatyzmu. Pacjenci w gabinecie okulistycznym zgłaszają m.in.:
- niepoprawne postrzeganie przestrzeni
- bóle głowy
- konieczność mrużenia oczu
- bóle, swędzenie, pieczenie oczu
- problemy ze skupieniem wzroku
Czy astygmatyzm jest niebezpieczny?
Korygowany astygmatyzm nie jest groźny. Dodatkowo niewielka wada (0,25–0,75 dioptrii) wcale nie musi wymagać korekty. O sposobie leczenia zawsze decyduje jednak okulista na podstawie wywiadu i wyników badań.
Osoba z uciążliwym astygmatyzmem – ale w okularach czy soczewkach lub po laserowej korekcji wzroku – żyje całkowicie normalnie. Powinna jednak regularnie konsultować się z lekarzem, ponieważ niezborność może się pogłębiać. Zwykle ten proces nie postępuje jednak szybko, średnio 0,25 dioptrii na 10 lat2.
Jeśli jednak Twój wzrok jest coraz słabszy, widzisz jak za mgłą, masz rozmazany obraz (szczególnie światła) i nie stosujesz korekcji – ryzykowne może być np. prowadzenie pojazdów. Zadbaj więc o to, żeby wyrównać wadę. Dzięki temu znacznie poprawisz sposób widzenia i codzienny komfort.
Jak rozpoznać astygmatyzm?
Diagnostyka astygmatyzmu odbywa się w gabinecie okulisty. Jeśli masz jakiekolwiek niepokojące symptomy (nie tylko pogorszenie widzenia), umów się więc na wizytę. Specjalista najpierw przeprowadza wywiad, podczas którego pyta m.in. o uciążliwość objawów i wady wzroku w rodzinie.
Później wykonuje bezbolesne i szybkie testy, wśród których najczęściej znajdują się badanie ostrości widzenia (czytanie tzw. tablicy Snellena), badanie odruchów źrenicznych i badanie w kierunku wady wzroku (np. metodą Dondersa lub skiaskopią).
Astygmatyzm – leczenie. Na czym polega?
Leczenie astygmatyzmu przyjmuje różne postaci. Najczęściej trzeba dopasować odpowiednie szkła w okularach lub soczewki kontaktowe, które korygują wadę i pozwalają na poprawne widzenie. W przypadku astygmatyzmu stosuje się soczewki cylindryczne o osi od 0 do 180°.
Jeśli wada nie przekracza 5 cylindrów, może też kwalifikować się do laserowej korekcji wzroku. To rozwiązanie dla osób, które cenią przede wszystkim wygodę i chcą zrezygnować z codziennego noszenia okularów lub soczewek kontaktowych.
Na czym polega ta nowoczesna, bezinwazyjna i bezbolesna metoda leczenia astygmatyzmu? Podczas dokładnego wywiadu i badań okulista kwalifikuje pacjenta do zabiegu. Jeśli wszystko jest w porządku, można umówić się na zabieg – w jego trakcie laser działa 15–30 sekund. Jeszcze tego samego dnia można wrócić do domu.
W przypadku większej wady istnieje też inna opcja leczenia astygmatyzmu: wszczepienie torycznych soczewek fakijnych. Podczas zabiegu wszczepia się sztuczną soczewkę, która jest dopasowana indywidualnie. Dzięki temu w ogóle jej nie czuć, a wzrok ulega poprawie.
Obserwujesz u siebie możliwe objawy astygmatyzmu, np. pogorszenie widzenia czy rozmazywanie świateł wieczorem? Skonsultuj swoje wątpliwości z okulistą, który przeprowadzi badania i zaproponuje najkorzystniejsze leczenie. Chociaż astygmatyzm nie jest groźny, nieskorygowany może powodować spory dyskomfort podczas wykonywania codziennych obowiązków.
